وداع آخر با شاعر پرآوازه ایل؛ فریدون داوری؛ خالق اشعار سرزمین دنا تا اروند قهرمان

شاعری که اشعارش همراه با عشق بود

مرحوم داوری این شاعر پر آوازه قوم لر با کلماتی ساده اما عمیق، دلی پر از عشق را به تصویر می‌کشید، این احساسات، نه‌تنها در شعرش بلکه در زندگی‌اش نیز نمایان است.

این استاد پرآواز در خطه جنوب کشور با اهدای ۲۰۰۰ کتاب به فرهنگ و ارشاد، نشان داده است که عشق به علم و ادب، هیچ‌گاه از بین نمی‌رود و همواره در دل‌های ما زنده خواهد ماند.

زنده‌یاد داوری ورود به عالم شعر و شاعری را از همان دوران نوجوانی و جوانی و با آن طبع شاعرانه و شیرین‌سخنی آغاز کرد و به یکی از اسطوره‌ها در عرصه هنر و ادبیات و شعر آیینی در میان دوستداران و اصحاب فرهنگ و هنر شناخته می‌شود.

در زمره فعالیت و مقام‌های این شاعر بزرگ می‌توان کسب رتبه نخست کنکور تربیت‌معلم، کسب رتبه ۲ در کنکور سرا سری و ورود به دانشگاه شیراز در فارغ‌التحصیلی جز ۲۰ نفر اول بخش ارشد در دانشگاه آزاد نجف‌آباد ازجمله سوابق تحصیلی داوری است.

داوری  در سال ۱۳۶۶ به دانشگاه شیراز راه یافت و در رشته زبان و ادبیات فارسی چون دوره تربیت‌معلمی خود با رتبه ممتاز و نخبه فارغ‌التحصیل و کارشناس شد و پس از تحصیل در سمت‌های امور تربیتی آموزش‌وپرورش دهدشت، مسئول آموزش دانشگاه پیام نور، رئیس اداره ارشاد اسلامی گچساران، معاونت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نیز فعالیت کرد.

این استاد پرآوازه قوم لُر که پژوهشگر بزرگی در عرصه‌های ادبیات این قوم نیز شناخته می‌شود در قالب‌های کلاسیک غزل مثنوی و قصیده و دوبیتی می‌سراید ولی شاهکارش را میتوان در غزل‌های ایلی‌اش می‌توان نظاره کرد.

او آغازگر غزل و طنزهای محلی استان، صاحب آثار ایل احساس(شعر)از هر خرمن خوشه‌ای (شعر)جاودانه‌های عشق (نثر)ایل خورشید، شروه های آلاله‌های سرخ، شاعر برگزیده جشنواره فجر ۱۳۸۶، کتاب‌خوان نمونه کشوری در سال۱۳۸۷، چهار دیپلم افتخار ملی و دارای ۳۶ لوح تقدیر و هفت مقاله برگزیده علمی و پژوهشی است.

این پایگاه خبری در سال‌های گذشته در گفتگویی دوستانه با این شاعر نامی قوم لر پای سخنان شیرین وی نشست و از آیین‌ها و رسومات این قوم در آیین بزرگ یلدا که یکی از آیین‌های نامی سرزمین زاگرس بوده جویا شد.

روسومات ایل در کلام زنده یاد دواری

زنده‌یاد فریدون داوری؛ شاعر ،نویسنده و محقق کهگیلویه و بویراحمد در خصوص آیین‌های شب یلدا در استانمان این‌چنین گفته است: در قدیم شب یلدا، شبی بین چله کوچک و چله بزرگ بود و اول زمستان را به خاطر آغاز سرمای شدید انتخاب می‌کردند، نکته‌ای که در گویش لری وجود داشت “دا و دی” یعنی مادری که پهلوان است و در جای دیگر “دنا” زنی بوده است که برف بچه‌اش را کشته و این نشان‌دهنده این بوده که رگه‌هایی از شب یلدا  در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود داشته است.

داوری افزوده است:در قدیم و در «دورهمی شب یلدا» حافظ خوانی در کهگیلویه و بویراحمد کمتر بود و بیشتر «شاهنامه‌خوانی» رواج داشت. وقتی شاهنامه را انتخاب می‌کردند داستان‌هایی مانند عبور سیاوش از آتش برای اثبات پاک‌دامنی و گاهی نیز از سوز کشته شدن سهراب به دست رستم داستان‌هایی روایت می‌شد تا محبت و عاطفه گُل کند و به افراد شرکت‌کننده در محفل بفهمانند که دم‌سردی‌ها محبت را از بین می‌برد، بچه‌های کوچک و کودکان را نیز در محفل دورهمی شب یلدا راه می‌دادند و بزرگان اشعار و داستان‌هایی بومی« احمعیل و محمعیل » را برای آن‌ها می‌سرودند و تعریف می‌کردند و بچه‌ها را از کیمیای سعادت آگاه می‌ساختند.

این پژوهشگر هم استانی ادامه داده است: در کهگیلویه و بویراحمد بزرگان در شب یلدا مسابقات گوشتری «کشتی پهلوانی » برگزار می‌کردند و برندگان جایزه می‌گرفتند؛ برای افزایش شادمانی‌ها طرح برخی معادله‌ها نظیر اینکه «یک کیلو آهن بیشتر است یا یک کیلو پنبه» ذهن افراد را درگیر می‌کردند و یا از مطالبی دیگر نظیر این معماها که «عجایب صنعتی دیدم در این دشت، مرده‌ای دنبال زنده می‌گشت »که منظور همان خیش و گاو بود که هنگام کشت در کشاورزی کاربرد داشت.

زنده‌یاد داوری ابراز داشته است: درگذشته تنقلاتی مانند گندم برشته، عسل و گردو در شب یلدا استفاده می‌شد و از میوه‌ها انار به دلیل داشتن قابلیت نگهداری در طول سال نیز مورداستفاده قرار می‌گرفت اما هندوانه به دلیل اینکه در تابستان تمام می‌شد و قابلیت نگهداری آن نیز وجود نداشت در شب یلدا جای آن خالی بود؛ برخی افراد و بزرگان ایل یا طایفه با پخت غذا سهم ایتام را به آن‌ها می‌دادند و اگر زن حامله‌ای در آبادی وجود داشت نیز از آن غذا در اختیارش قرار می‌دادند.

وی افزوده است:بزرگان آبادی یا کدخدای ده مجلسی ترتیب می‌دادند و با دعوت از چند نوازنده به همراه خواننده مقام‌های مختلفی از یاریار و شاهنامه‌خوانی را چاشنی مجلس می‌کردند و رونق و صفایی خاص در شب یلدا حاکم می‌شد، برخی نیز چاله گرمی راه می‌انداختند و کسی که چاله‌اش کور بود در فرهنگ لر دو معنی برایش مدنظر است اول اینکه اجاق او کور بود و فرزند پسری نداشت و دوم اینکه مال و دارایی زیادی داشت و آن‌چنان خسیس بود که دود از خانه‌اش بلند نمی‌شود.

این شاعر پرآوازه، نویسنده و محقق کهگیلویه و بویراحمد در ادامه هم گفته است: مردم آبادی شب یلدا همه گرد هم می‌آمدند و لباس مناسبی به تن می‌کردند و دورهمی با شور و صفایی را داشتند و برخی داستان‌ها مانند آلا زنگی، دختر ماه پیشونی و هفت‌دختران را شرح می‌دادند  تا دم‌سردی‌ها را بشناسند و از آن‌ها دوری کنند؛ بنابراین قدیم‌ها مردم کهگیلویه و بویراحمد با دورهمی شب یلدا را به شادمانی می‌گذراندند درحالی‌که پایان شب یلدا نیز با دعا و نیایش ختم می‌شد و اگر قرار بود مسجدی بسازند و یا بچه‌های فقیری ازدواج کنند همه در شب یلدا کمک می‌کردند، اگر افرادی باهم قهر بودند به‌واسطه دورهم نشینی در شب یلدا آن‌ها را آشتی می‌دادند.

آخرین شعر خالق فرزند کوهستان

حال امروز باخبر شدیم این شاعر نامی و پرآوازه کهگیلویه و بویراحمدی و خالق قصیده معروف فرزند کوهستان شب گذشته بعد از دو دهه دست‌ و پنجه نرم کردن با بیماری‌های گوارشی دارفانی را وداع گفته است، گفتنی است زنده‌یاد دواری در چند هفته گذشته به دلیل تشدید بیماری مورد عمل جراحی قرارگرفته بود.

این شعار بزرگ و نامی قوم لر از حماسه سرایان شعر در حوزه دفاع مقدس نیز بوده و اوج ولایتمداری وی در اشعارش نسبت به شهدا و ولایت‌فقیه بسیار زبانزد خاص و عام بوده است و شعرهای وی در وصف رهبر معظم انقلاب و شهدا بسیار زبانزد است.